(แค่) บันทึกของหมอคนหนึ่ง

อ่านมาหลายบทแล้ว น้องคงยังไม่เบื่อนะ เรื่องราวของหมอในโรงพยาบาลชุมชน ยังมีอีกมากที่น่าสนใจ เพราะเป็นช่วงชีวิตที่น้องจะได้รับประสบการณ์อะไรเยอะมาก ประกอบกับน้องพึ่งจะจบการศึกษา ออกมาทำงานเป็นครั้งแรก ต้องห่างจากพ่อแม่ผู้ปกครอง มาดำเนินชีวิตเป็นผู้ใหญ่เต็มตัว เชื่อว่าน้องๆทุกคนที่ผ่านชีวิตการเป็นแพทย์ใช้ทุนจะมีเรื่องเล่าสนุกๆมากมาย เหมือนกับช่วงชีวิตที่เป็นนศพ. เป็น Extern ถ้าน้องๆคนไหนสนใจในเรื่องการขีดๆเขียนๆ ก็ลองบันทึกประสบการณ์ต่างๆในช่วงนี้ดูนะ ไว้ตอนแก่ๆมาอ่านดูจะสนุกมากเลย และอาจเก็บไปเป็นวัตถุดิบในการเล่าให้ลูกๆหลานๆฟังก็ได้ (แต่เล่าแล้วเขาจะสนใจฟังหรือเปล่าก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งนะ)

วันนี้พี่จะเล่าให้ฟังถึงชีวิตของหมอใหญ่นอกเวลางาน ปกติแล้วแพทย์จะทำงานเหมือนข้าราชการทั่วไปคือเข้างาน 8โมงครึ่ง เลิกงาน 4 โมงครึ่งตอนเย็น ถ้าน้องไม่ได้เป็นเวรก็จะว่างตั้งแต่4โมงครึ่งแล้วล่ะ เวลาที่เหลือก็เป็นเวลาพักผ่อนของน้องๆ จะเห็นว่าเวลาว่างของน้องค่อนข้างจะมีมาก ทีนี้ก็แล้วแต่แต่ละคนนะว่าจะใช้เวลาที่เหลือทำอะไร ถ้าน้องสามารถใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ได้ดี เท่ากับน้องเตรียมการไปสู่อนาคตได้ดีเช่นกัน เช่นน้องบางคนตั้งจะจะเรียนต่อเป็นหมอเฉพาะทางด้านต่างๆ ถ้าน้องได้ศึกษาหาความรู้ในช่วงเป็นแพทย์ใช้ทุน อ่านหนังสือ Harrison, Scwartz, Nelson ฯลฯ ถ้าอ่านได้มากก็จะไปไกลกว่าเพื่อนๆนะ มีความรู้อยู่กับตัวมากขึ้น หรือถ้าน้องอยากทำงานสายบริหาร อาจจะใช้เวลาที่เป็นแพทย์ใช้ทุนศึกษางานในโรงพยาบาล ศึกษาหน่วยต่างๆในโรงพยาบาล เข้าประชุมต่างๆในโรงพยาบาลอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยเพิ่มพูนประสบการณ์ให้แก่น้องได้มากเช่นกัน

ชีวิตของน้องไม่ได้มีเฉพาะในโรงพยาบาลเท่านั้น น้องต้องออกไปนอกโรงพยาบาลบ้าง อย่างน้อยก็เวลาไปกินข้าวเย็น หรือไปจ่ายตลาด แต่ในสังคมชนบท น้องจะพกคำว่าหมอใหญ่ติดตัวน้องไปตลอด เพราะเมืองมันแคบ ไม่เหมือนในกรุงเทพมหานคร หรือในเมืองใหญ่ๆ เมื่อก่อนพวกเราอาจจะออกจากเวรตอนเป็น Extern เสร็จ ก็ไปเที่ยวห้างเดินห้างตามประสาวัยรุ่น ไปเล่นเกมตู้บ้าง . . . → Read More: มาดหมอใหญ่นอกโรงพยาบาล

อัตรากำลังของพยาบาลในวอร์ดคนไข้ก็มีน้อย งานก็เยอะ ทำให้น้องอาจจะได้ยินคำกล่าวนี้ออกจากพยาบาลในยามหงุดหงิดได้ เช่นคนไข้ในวอร์ดมีตั้งเกือบ 30 คน ในเวรดึกมีพยาบาลวิชาชีพเพียงคนเดียวเท่านั้น จะให้เขามานั่ง Record BP q 1 hr, record อะไรต่ออะไรมากๆ ย่อมทำไม่ได้แน่ การสั่ง order เหมือนกับอยู่ที่โรงเรียนแพทย์จึงต้องระวังให้มาก ต้องนึกถึงใจเขาใจเรา และอย่าลืมนึกถึงคนไข้ด้วย การดูแลคนไข้ในที่ๆจำกัดทั้งทรัพยากรและบุคคลกรย่อมจะส่งผลเสียต่อคนไข้แน่ น้องๆอาจคิดว่าโรคแค่นี้เราสามารถดูแลได้ เช่นคนไข้ septic shock และน้องทำ cut down ให้ antibiotics แล้ว กำลังจะลอง challenge volume ดู น้องสั่งวัด BP q 15 min,Record urine output, CVP q 1 hr คงไม่ได้ หรือคงสั่งได้แต่ไม่มีใครทำให้น้องหรอก เครื่อง automated วัด BP ในโรงพยาบาลเล็กๆไม่มีแน่  พยาบาลต้องเดินมาวัดตลอด ไหนต้องตวง . . . → Read More: “Record q 1 hr !! หมอทำเองก็แล้วกัน”

ในช่วงแรกๆที่น้องมาทำงานคงจะเคยพบความไม่มั่นใจหรือไม่แน่ใจ เพราะน้องเองยังมีประสบการณ์น้อยในการรักษาคนไข้ อาจจะไม่เคยรักษาคนไข้ case แบบนี้ด้วยตัวเองมาก่อน หรือไม่เคยสั่งยานี้ด้วยตัวเองมากก่อน ทำให้เกิดความ “ไม่มั่นใจ” ขึ้นมา ซึ่งปกติแล้วคนเรามักจะต้องหาอะไรบางอย่างทำให้ตัวเรามั่นใจมากขึ้น เช่นถามเพื่อน ถามพี่ เปิดหนังสือ ฯลฯ ซึ่งก็นับว่าเป็นสิ่งดี เพราะถ้ามีใครยืนยันว่าน้องคิดถูกแล้ว น้องจะเริ่มมีความมั่นใจมากขึ้น ในการสั่งการรักษาใดๆลงไป ในบางรายน้องอาจจะมั่นใจระดับหนึ่งก็คิดว่าจะลองดูลองให้ดู หรือว่ารู้สึกคุ้นๆ หรือรู้สึกลังเลว่าจะถามพี่ดีไหน หรือไม่ถามดีกว่า

เรื่องไม่มั่นใจหรือความมั่นใจมากเกินนี่เป็นสิ่งที่สำคัญในการเป็นแพทย์ที่ดี  เราไม่ควรจะเอาชีวิตคนไข้ไปเสี่ยงกับอะไรก็ตามที่เราเองยังไม่แน่ใจเลยว่าจะส่งผลดีต่อคนไข้ การยอมเสียเวลาเล็กน้อย ยอมเสียหน้า ลดอัตตาตัวเองลงมาหน่อย เพื่อให้คนไข้ปลอดภัยเป็นสิ่งที่ควรกระทำ ในทำนองเดียวกัน เราก็ต้องมีความมั่นใจในตัวเองบ้าง มั่นใจในความรู้ความสามารถของเราที่ร่ำเรียนจนได้พ.บ.มา ไม่ใช่อะไรๆก็ต้องถามพี่ตลอด และก็อีกนั่นแหละ ไอ้ประเภทที่มั่นใจเกินไปก็ไม่ไหวเหมือนกัน แหมท่านจะทำหัตถการบางอย่างที่ตัวเองไม่เคยแม้กระทั่งช่วย หรือทำโดยมีคนคุม แค่เคยเห็นมาครั้งเดียวก็จะลองทำโดยอ้างว่ามั่นใจว่าทำได้เพราะเคยเห็นมาครั้งหนึ่งแล้ว พี่ว่ามันก็เกินไป อย่างนั้นออกจะกล้ามากออกไปทางบ้าบิ่นด้วยซ้ำ

จะทำอะไรขอให้คิดถึงคนไข้เป็นหลัก การคิดว่าคนไข้เป็นญาติเราก็เป็นทางออกที่ดี เราจะได้ลองมาคิดดูว่าเราสมควรจะให้ญาติเราเสี่ยงแบบนั้นหรือเปล่า หรือเราน่าจะแน่ใจก่อนดีไหมแล้วค่อนทำอะไรลงไป . . . → Read More: ไม่มั่นใจ / มั่นใจมาก